به قلم:سریا داودی حموله/شاعر، منتقد و پژوهشگر فرهنگ اقوام شیروان نصرالله پور( بختیار ) از جمله خوانندگانی است که در فرهنگ موسیقیایی حضوری تاثیر برانگیز دارد. از زمانی که عشق به هنر در جان و روحش جوانه زد، متوجه عظمت و ارزش موسیقی اقلیمی شد، و با حفظ دستاوردهای گذشته به […]
به قلم:سریا داودی حموله/شاعر، منتقد و پژوهشگر فرهنگ اقوام
شیروان نصرالله پور( بختیار ) از جمله خوانندگانی است که در فرهنگ موسیقیایی حضوری تاثیر برانگیز دارد. از زمانی که عشق به هنر در جان و روحش جوانه زد، متوجه عظمت و ارزش موسیقی اقلیمی شد، و با حفظ دستاوردهای گذشته به ثبت عناصر فرهنگی پرداخت. به واسطه ی اجراهای متنوع گوشه ای از نغمات و ترانه های بدیع را خلق کرد و فضای جدیدی پیش روی موسیقی نواحی گشود.
آلبوم «نیمدری» اتفاق بی‌نظیری در موسیقی بختیاری است. موتیف های آن به سبب مضامین متنوع می باشد. این ترانه های عاشقانه و غنایی ریتمیک و آهنگین هستند و بیشتر وصف یار و دیار، ودرد و رنج حاصل از دلتنگی می باشد: «نه یه آستاره دلم داره نه مَه زِیده به بختم»
صدای نصرالله پور ریشه در تاریخِ فرهنگی بختیاری دارد، نماد اصالت و هویت مندی است. این صدا یک اتفاق خوش در موسیقی اقلیمی است، رنگ و محتوا دارد. بدون تقلید و تاثیر پذیری است، و برخاسته از ریشه های فرهنگی می باشد. از ریتم و آهنگ خارج نمی شود.گاه آن چنان اوج می گیرد، که به شنونده شگفتی و حیرت تحسین برانگیز منتقل می شود.
در این اثر، جهان ذهنی خواننده با موسیقی اقلیمی آن چنان عجین گشته، که گویا همه چیز در بى کرانگى رها شده است. با اجرای نغمه ـ آواهای اقلیمی سعی دارد به یک طرح جامع در موسیقی اقلیمی برسد. ضمن حفظ قرابت های دستگاهی به اشتراکات نغمه ـ نواها هم توجه دارد. در این بدعت و نوآوری هویت قومی خویش را فراموش نکرده است. با خلاقیت در عرصه موسیقی به فرم‌های تازه ای دست یافته است.
موسیقی بختیاری در چارچوب ادبیات شفاهی هویت بارز دارد، به طوری که اهمیت نغمه های اقلیمی در نوع ابیات نهفته است. نوع ابیات هسته ی اصلی آهنگ ها را تشکیل می دهد، البته سازهای فولکلوریک عامل انتقال حس های مفهومی و نوستالژیک است که در حفظ و اشاعه‌ی فرم موسیقی نقش اساسی دارند.
اغلب نغمه ـ آواها در آهنگ های موسیقی بر پایه‌ی کلام استوار می باشد. و این سوز و گدازهای غنایی تداعی آداب و سنت های آیینی است. به طور مثال نمونه ای از اعتقادات عرفی در زمینه بخت آورده می شود:« مَه زیدن به بخت(یعنی ماه در در روز نحسی تابیده است، روزی که طبق قانون عرفی نباید عروسی بگیرند و یا جشن و سرور داشته باشند.)، رِی گشودن به بخت(اشاره به ازدواج هایی است که بدون دیدارهای قبلی بود. معمولا داماد باید هدیه ای به همراهان می داد تا از عروس رونمایی کند.)، گُشِستن بخت(بخت گشایی با اجرای برخی آیین های سنتی)… در اقلیم موسیقی خیز بختیاری اجرای آیین و سنت ها ارزشمند هستند، به طوری که این مردمان به موسیقی اصیل اقلیمی توجه بیشتری دارند. با آن همذات پنداری می کنند، معمولا در تعقیب معنایی هستند تا از آن لذت ببرند: «آستاره هامون هَری صنم کِی دِی اِبُو جفت؟»
آهنگ های «شاخ نوات»«هری صنم»، «گِل مینات» و«دشت لاله»… آینه تمام نمای فرهنگ بختیاری اند که بر اساس و پایه ویژگی های اقلیمی، زبانی، اجتماعی و فرهنگی شکل گرفته اند. اجرای تحریرها در این آوا ـ نواها منحصر به فرد است. برگرفته از ملودی های اصیل است، و در جهت فرم، ساختار، مضمون… شعر با موسیقی پیوند ناگسستنی دارد.
اقلیم موسیقی خیز بختیاری در هر منطقه آوازی ویژه دارد که از محبوبیت بیشتری برخوردار می باشد. نغمه ـ آواهایی که مجموعه‌ای از میراث معنوی یعنی باور، آیین و سنت‌ها را در بطن خود دارند، و یادآور تاریخ فرهنگی مردمانی است که در فراسوی زمان‌ها زیست می‌‌کردند.
موسیقی غنایی قلب تپنده موسیقی بختیاری ست. اکثر گوشه و گام های آن برگرفته از روایت های اقلیمی است. تحت شرایط تاریخی یا جغرافیایی ظهور یافته‌اند. با توجه به نغمه و آهنگ،آوا و نوا، ساز و آواز جایگاه خود را دارند. از منظر فرم، ساختار و محتوا با ردیف سنتی موسیقی ایران ارتباط نزدیکی دارند.
نصرالله پور رمز و راز موسیقی نواحی را می داند. با اجرای آوا ـ نواهای اصیل فصل تازه ای در موسیقی اقلیمی گشوده است. با ایجاد فضایی بدیع از ملودی و ترانه ها قلمرو موسیقی بختیاری را پاس داشته است.
