به قلم:حمید منجزی/پژوهشگر،نویسنده و منتقد ادبی بر اساس گزارش هایاخیر یونسکو بطور میانگین در هر سال یک گویش محلی بدلیل گسترش شهرنشینی ومرکز گرایی و مهمتر از آن روند جهانی شدن از بین می رود. تقریباً تردیدی وجود ندارد که با فراموشی زبانها و گویش های بومی موسیقی محلی نیز بعنوان […]
به قلم:حمید منجزی/پژوهشگر،نویسنده و منتقد ادبی
بر اساس گزارش هایاخیر یونسکو بطور میانگین در هر سال یک گویش محلی بدلیل گسترش شهرنشینی ومرکز گرایی و مهمتر از آن روند جهانی شدن از بین می رود. تقریباً تردیدی وجود ندارد که با فراموشی زبانها و گویش های بومی موسیقی محلی نیز بعنوان بخش انضمامی خزانه واژه گان زبان محکوم به نیستی و فنا خواهد بود. به قطع یقین ادامه چنین روند شتابناکی برای کشور هایی همچون کشور کهن ما که سرزمین ش بسان لحافی چهل تکه زیستگاه انواع نژادها و اقوام و طیف های رنگارنگی از فرهنگهای قومی و بومی ست ،
پدیده ای بس خطرناک و هشدار دهنده می نماید زیرا همانقدر که فرهنگ های بومی بر شکل گیری و چگونگی فرهنگ ملی ایران تاثیرات شگرف برجای نهاده اند، موسیقی ملی ایران نیز به همان میزان وام دار موسیقی های محلی اقوام و تنوع فرهنگ ها محلی است.
بدین ترتیب کمک به تداوم حیات و مانایی زبانها و فرهنگ های قومی بعنوان بخشی از گنجینه بزرگ تمدنی ایران زمین در عصر کنونی را باید فرضی مسلم و ملی بشمار آورد. بی تردید همانگونه که نجات زبانهای محلی از دست تطاول تاریخ عصر جدید به بقای انواع موسیقی های بومی منتهی خواهد گردید، تلاش در جهت احیاء و رونق موسیقی های فولکلور نیز می تواند بنحوی از انحاء تداوم و حیات زبانهای محلی را تضمین نماید. مقصود از بیان مقدمه بالا آن است تا تاکید شود عرضه ی کارهایی همچون آلبوم نیم دری به بازار محصولات هنری و فرهنگی جامعه را باید از هر جهت گرامی شمرده و بدان خیرمقدم گفت زیرا کمترین اثر فرهنگی اینگونه آثار کمک به بقای زبان و سپس موسیقی محلی بوده که از ضرورت تاریخی آن سخن بمیان آمده است.
باری، آلبوم ارزشمند نیم دری تا آنجا که صاحب این قلم مطلع است، محصول چندسال تلاش وکوشش پیوسته استاد علی حافظی و برخی حامیان موسیقی بختیاری بوده که با صدای صمیمی و دلچسب خوا ننده جوان شیروان نصرالله پور (بختیار) تقدیم به علاقمندان این گونه از موسیقی شده است.
بنا به تصور اینجانب همین کوشش و تلاش چند ساله ای که صرف تهیه آلبوم مزبور گردیده موجب شده تا در این کار خوب وارزشمند دقت و تاملی هوش مندانه و عمیق بر ساختار و فرم نغمات و همچنین زبان و واژه گان آن هموار شود. بنابراین بدین بهانه که آلبوم نیمدری اولین کار خواننده جوان ما تلقی می گردد هرگز نباید آنرا کاری ابتدایی و خام دستانه تصور نمود زیرا در سراسر این اثر هنری علاو بر طراوت و تازگی، نوعی پختگی و انتخاب آگاهانه نیز به چشم میخورد که توجه بدان برشناخت منصفانه ما از ارزش های ناب و هنرمندانه ی اثر یاد شده کمک می نماید.
و اما اگر بتوان وجوه عمده ی هنری آلبوم حاضر را به سه بخش موسیقی، شعر و مضامین مربوط به آن تقسیم نمود ای بسا نتایج زیر بتواند به شناسایی و ارزشیابی بیشتر ما نسبت به اثر مورد بحث موثر واقع شود.
۱-در بخش موسیقی ریتمها غالباً روان، نرم و ملایم بوده وتاثیر پذیری آن از نواهای کهن سازی بختیاری قابل توجه و اهمیت است. مضافاً اینکه درهم آمیزی وجوه آهنگی اثر با برخی آهنگ های مشهور زنده یاد آ بهمن علاءالدین خاصه در ترانه های گئل مینا و دشت لاله برجستگی دارد. صدای نرم شیروان در آلبوم مزبور از جهت پختگی و روانی در تحریرهای آوازی و ادای درست و دقیق واژه گان محلی با دیگر جنبه های اثر هارمونی و هماهنگی مناسبی داشته است.
۲-در بخش زبانی اثر بنظر می رسد تمامی اشعار بکار گرفته شده در هر شش ترانه آلبوم با دقت و تأمل کافی انتخاب گردیده و اغلب آنها چه از جهت موسیقی بیرونی و چه بلحاظ بیان عواطف عمیق انسانی در خدمت وصف حال عاشقانه و توصیفات دقیق از نمادهای طبیعت زیبای محلی قرار داشته اند. همچنین کاربرد هوشمندانه واژه گان کهن زبان بختیاری مثل گئل مینا، آستاره شو، افتو، آرمون، دون گل و گل بافه بافه به برجسته تر نمودن هویت اصیل و بومی آلبوم بویژه توصیف فضاهای نوستالژیک کمک درخوری نموده است.
۳-وجه مضامین توصیفی در ترانه های آلبوم همچون زندگی مردمان کوچ نشین بختیاری بسیار متنوع و گوناگون می باشد. شیروان درآوازهای دلکش خود باشوری گرم و صمیمانه از توصیف طبیعت بکر بومی و تلخی های اندوهناک زندگی و هجران و فراق یار تا برباد رفتن جوانی و به کوری دادن آرمونهای عاشقانه و حسرتها و دریغاگویی های نوستالژیک بر دیاری که روزگارانی همه فرزندانش را در دامان خود می پروراند، های هایی شورانگیز سرداده است. بااین همه اگر چه در هر شش ترانه آلبوم نوعی گوناگونی توصیفی و فضاهای رنگین کمانی وجود دارد امّا حقیقت آن است که وجه عمده فضاها و آوازها آلبوم عمیقاً تغزلی و عاشقانه می باشند. بهمین سبب تم اصلی این کار هنرمندانه را می توان به اصطلاح بختیارها ادامه یار یار خوانی های گذشته موسیقی محلی با صدایی تازه و پرنشاط و آینده دار به شمار آورد.
امید آنکه علاقه مندان هنربومی، این صدا و نوای تازه اش را ارج نهاده و جدی تلقی نمایند. همچنین آرزو می کنم پس از ورود آلبوم نیم دری به بازار و عرضه محصولات فرهنگی و هنری دیار ما باز هم صدای شیروان عزیز بهمراه نوای دل انگیز و پراحساس استاد علی حافظی در فضای موسیقی کهن و ریشه دار بختیاری پخته تر از پیش طنین افکن شده و تداوم یابد. ایدون باد.
