تارنمای جنوب؛ کوثر کریمی: برداشت نیشکر از مزارع به‌صورت سبز و بدون آتش زدن مزارع پس از پایان فصل برداشت به یک ضرورتی تبدیل شده و با توجه به آثار منفی زیست‌محیطی برداشت سیاه برای مردم خوزستان، این امر تاکنون به تأخیر افتاده آن هم در حالی که براساس توافق مقرر شده بود که سطح برداشت سبز از مزارع نیشکر سالانه ۱۰ درصد افزایش یابد.
این در حالی است که سوزاندن نیشکر و یا برداشت سیاه یکی از معضلات و چالش‌های بزرگ در خوزستان و به‌ویژه در شهرستان اهواز به شمار می‌رود و از متهمان سریال تکراری و ناتمام آلودگی است. آن هم در شرایطی که خوزستانی‌ها به‌ویژه اهوازی‌ها سال‌هاست که هوای سالم و پاکی را تنفس نمی‌کنند و نقش کشیدن آنها با اعمال شاقه است.
فلرهای نفتی که هزاران مترمکعب گازهای سمی را وارد هوا و از همه مهم‌تر وارد ریه‌های خوزستانی‌ها می‌کنند؛ همچنین خودروهای فرسوده و تاریخ گذشته در کنار درختان کنوکارپوس و برداشت سیاه نیشکر و سوزاندن مزارع نیشکر پس از برداشت و پرکلاغی‌ها همه متهمان اصلی آلودگی هوا در اهواز و خوزستان هستند.
سوزاندن مزارع نیشکر پس از برداشت و حاصل آن یعنی پرکلاغی‌ها آثار منفی ثابت شده‌ای بر بهداشت و سلامت انسان‌ها دارند. این موضوع برای مردم خوزستان به‌ویژه آنهایی که در نزدیکی مزارع نیشکر قرار دارند، زمستان نه تنها فصل دلپذیری نیست بلکه همراه با باران اسیدی، آلودگی هوا و خاکستر است؛ دودهایی که ناشی از سوزاندن تفاله‌های نیشکر (باگاس) است و سال‌هاست در کنار ریزگردها به معضل حل نشدنی این مناطق تبدیل شده است.
به گفته کارشناسان، آتش‌سوزی بقایای مزارع نیشکر نه تنها به لحاظ زیست‌محیطی مردود و مخاطره‌آمیز است بلکه ضمن آلوده کردن هوا سبب کاهش حاصلخیزی خاک، نابودی ریز جانداران مفید، کاهش نفوذپذیری خاک و… می‌شود.
این در حالی است که قانون و طرح جامع کاهش آلودگی هوای کلان‌شهر اهواز، شرکت توسعه نیشکر را موظف به «برداشت سبز» کرده است. آتش زدن مزارع علاوه بر اینکه هوا را با انتشار گاز مونواکسید کربن آلوده می‌کند، تشدید پدیده گازهای گلخانه‌ای، انهدام بافت خاک، کاهش رطوبت خاک و در نتیجه افت محصول، از بین رفتن موجودات زنده محیط ، فرسایش شدید خاک، کاهش حاصلخیزی زمین و کاهش تحمل گیاهان زراعی در برابر آفات، بیماری‌ها و خشکی و همچنین از بین رفتن زیستگاه‌های پرندگان را به دنبال دارد.
دود و خاکستر ناشی از سوزاندن این مزارع شهرهای اهواز و شیبان و روستاهای اطراف آن آلوده می‌کند؛ بنابراین این شرکت باید برای حل این مسئله هرچه سریع‌تر نسبت به خرید ماشین‌آلات مناسب برداشت محصول اقدام کند چرا که آلودگی ناشی از سوزاندن مزارع هیچ‌گاه از نظر محیط زیست پذیرفته نیست و مردم نیز بارها نارضایتی خود را نسبت به آن اعلام کرده‌اند.
براساس گفته‌های مدیرکل حفاظت از محیط زیست خوزستان، آلودگی هوا در برخی شهرهای استان به دلیل فعالیت‌های کشاورزی، صنعتی و خدماتی و عمده آلایندگی در استان به دلیل فعالیت‌های کشاورزی و آتش زدن مزارع نیشکر توسط شرکت‌های هفت‌گانه توسعه نیشکر در اطراف اهواز به شمار می‌رود.
طبق گفته محمدجواد اشرفی، سوزاندن مزارع نیشکر دهخدا دارای بیشترین تأثیرگذاری بر آلودگی هوا است.
بنابراین سطح زیر کشت نیشکر در استان خوزستان ۱۱۲ هزار هکتار است که در حال حاضر ۳۰ درصد از مزارع به‌صورت برداشت سبز و سایر آن به‌صورت برداشت سیاه (سوزاندن مزارع) انجام می‌شود که این امر مشکلات بسیاری را برای سلامت مردم خوزستان ایجاد می‌کند.
«مسئله سوزاندن مزارع نیشکر و تعهدات آن» از گذشته تاکنون مطرح بوده و شرکت توسعه نیشکر در سال ۱۳۹۵ مکلف شده که برداشت سبز از مزارع را تا ۳۰ درصد افزایش دهد و پس از آن هر سال با افزایش ۱۵ درصدی (در یک دوره پنج‌ساله) برداشت سیاه را به صفر برساند ولی این تعهدات محقق نشده است.
اکنون ضروری است که شرکت توسعه نیشکر نسبت به تعهد خود مبنی بر افزایش سطح برداشت سبز و واردات ماشین‌آلات مورد نیاز برای برداشت سبز و تغییر نسل آنها اقدام اساسی و عاجل کند. زیرا طبق گزارش‌ها و آمار موثق، بیماری‌های تنفسی – ریوی و قلبی – عروقی و به‌ویژه سرطان در خوزستان روزبه‌روز بیشتر می‌شود و به تأخیر انداختن وظیفه به این مهمی نوعی ترک فعل و گناه نابخشودنی و بازی کردن با سلامت و جان مردم خوزستان است.
بنابراین نوسازی ناوگان ماشین‌آلات برداشت سبز و افزایش سطح برداشت سبز از نان شب هم برای مسئولان و مدیران شرکت توسعه نیشکر واجب‌تر است و به قول معروف حتی اگر آب خوردن هم دستشان است باید زمین بگذارند و به این مشکل رسیدگی کنند.
