بی بی مریم بختیاری شیرزنی به قامت زاگرس

یادداشتی از شاهین یوسفی

فتخارات بختیاری ها در عرصه های مختلف کم نیست، چه در زمینه ی آداب و رسوم وفرهنگ، چه در بخش صنایع دستی و چه از دید تاریخی وباستانی و انسان های وارسته و تاریخ ساز، اما شخصیت های بزرگ لر را باید در ردیف نخست این افتخارات قرار داد، بزرگانی که در راه اعتلای وطن از جان ومال خود دریغ نمی کردند و همواره در مسیر پر فراز ونشیب و پر از سنگلاخ مبارزه با بیگانگان پیشگام بودند، همان مردان و زنان سربلندی که یاد و نام شان گردن فرزانه در تاریخ خودنمایی می‌کند و همیشه ماندگار و مایه ی مباهات همه ما ایرانیانند .
زاگرس نشینان و مردم غیرتمند بختیاری نقش قابل توجه و موثری در دوره مشروطه، که منجر به پایه گذاری خانه ملت شد داشتند، از خوانین بختیاری گرفته تا اشخاص برجسته و مردمی که بعنوان سرباز در این راه قدم نهادند و از جنبش مشروطه و آزادیخواهان با تمام توان حمایت کردند.
در میان اسناد و نوشته های تاریخی آن برهه از زمان انسانی ارجمند، زنی شجاع و خردمند و بانویی کم نظیر به نام ( سردار بی بی مریم بختیاری ) چونان خورشید می‌درخشد، ایشان زنی افتخار آمیز از تبار لر بود، زنی فعال در نهضت مشروطه و از معدود زنان باسواد آن زمان بود که ماجراها و خاطرات دوران جوانی و نوجوانی خود به رشته ی تحریر درآورد که بعد از مرگش منتشر شد .
بی بی مریم جز اولین کسانی بود که در ایران از حقوق زنان دفاع کرد، او از مدافعان وطن در زمان جنگ اول بود .
ایشان مادر علیمردان خان و خواهر نجفقلی صمصام السلطنه (رییس الوزرا دو دوره ) و علی قلی خان سردار اسعد ( یکی از رهبران مشروطه خواه ) بود، پدرش حسینقلی ایلخانی ( از خان های بختیاری ) و مادرش بی بی فاطمه دختر علی رضا خان چهار لنگ کیارسی بود، عمو زادگانش همگی در مناصب خاص در دوره قاجاریه بودند .
سردار بی بی مریم بختیاری در (سورشجان) چهارمحال بختیاری در سال ۱۲۵۳ بدنیا آمد، او چهار فرزند به نام های ( علی مردان خان، محمد علی خان، مصطفاقلی خان و سهراب خان ) داشت، ایشان پدرش را در سنین کودکی ازدست می دهد و سردار اسعد (برادرش) سرپرستی او را به عهده می‌گیرد، بدین گونه بود که او نزد این بزرگ مرد، زنی آزاداندیش و روشنفکر پرورش یافت و فنون نظامی، لشکری و اردوکشی را از برادرانش فراگرفته و در جریان مشروطه و فتح تهران و اصفهان و همچنین در جنگ اول و مبارزه با اشغالگران بکار بست .
خانه ی این شیرزن بختیاری پناهگاه بسیاری از آزادیخواهان در دوره مشروطه و جنگ اول جهانی بود، دولت آلمان بخاطر حمایت ها وپناه دادن به سفیر این کشور از دست بیگانگان به وی کمان تمثال میناکاری و الماس نشان وهمچنین صلیب آهنین اهدا کرد .
سردار بی بی مریم بختیاری، قبل از فتح تهران بدست مشروطه خواهان، مخفیانه با عده ای سوار وارد تهران شد و در خانه ی پدری (حسین ثقفی) منزل کرد و زمانی که سردار اسعد به تهران حمله کرد، روی پشت بام خانه را که مسلط به میدان بهارستان بود، سنگر ساخت و با گروهی از سواران بختیاری از پشت با قزاق ها جنگید .
سردار بختیاری شیرزنی دلاور، خستگی ناپذیر و شخصیت منحصربفردی بود از خطه ی دلیران، او سراسر عمر پربار خویش را در راه آزادی و آزادگی و دفع اجانب از مملکت صرف کرد و دمی آسوده ننشست، وی نمونه ی یک بانوی مبارز و از جان گذشته بود که سال ها آسایش و آرامش را از خود سلب کرد تا نسل های آینده روزگار بهتری داشته باشند، صدای حق طلبی و ندای آزادیخواهی، نگرش آگاهانه و همچنین میزان ارادت او به خاک وطن و هموطن را می توان در مستندات تاریخی بروشنی احساس کرد .
وی در سال ۱۳۱۶ خورشیدی سه سال پس از اعدام علیمردان خان پسرش در گذشت و در تخت فولاد اصفهان آرام گرفت، یاد و نامش تا ابد گرامی باد .
این متن را تقدیم می کنم به، تمامی زنان فرهیخته ایران زمین که نسل های آینده در دامان پر مهرشان پرورش می یابد .