شهر آجری

یادداشتی از شاهین یوسفی

دزفول شهری برآمده از دل دوران ها، شهری با هزار و پانصد سال تاریخ، مکانی با آثاری شگرف، شهری با مردمانی با درایت و اصالت، انسان هایی اهل هنر، فن وصنعت، این نقطه کوچک از جغرافیا سرشار از صنایع دستی بی بدیل است، اینجا وجب به وجبش سخن از مردمی با فرهنگ، نستوه و سرزنده دارد.
برهیچ کس پوشیده نیست که دزفول چه بسیار جانفشانی ها، رشادت ها و رنج ها راپشت سر نهاده تا (شهر استقامت)نام گرفته است.
تک تک آجرهای این شهر گواه موشک باران دوران جنگ تحمیلی و ذره ذره خاکش شاهد شهامت و ایستادگی مردم در آن دوران و ساختن و زنده نگهداشتن دزفول است.
دزفول شهری است زیبا و پر رونق که در دامنه کوه های زاگرس میانی و در شمال غربی استان خوزستان و در دو طرف رودخانه دز واقع شده، این کهن شهر مربوط به دوره ی ساسانیان است و در زمان عیلامیان و هخامنشیان قسمت هایی از این دو امپراطوری بشمار می رفت.
سالیان متمادی است که رودخانه دز، زندگی در این دیار را جاری و ساری نگه داشته و مردمش را همچون خود زلال و بی پیرایه کرده است، رودی که تفرجگاه همه ی خوزستانی هاست.
دزفول بسبب آجرکاری های منحصر بفرد و خانه های زیبایی که به سبک و سیاق زمان خویش بنا شده اند و در بافت قدیمی شهر قرار دارند، به (موزه ی آجری ایران) شناخته شده است، این بخش از دزفول و بازار قدیم همواره بازدید کنندگان و علاقمندان خاص خودش را دارد، تنوع صنعت و گوناگونی خوراکی های مخصوص دزفول باعث شده که این بازار جلوه ای خاص و رنگ وبویی دیگر بخود بگیرد، آهنگری، خراطی، نمدمالی از جمله صنایعی هستند که گرچه تا حدی کمرنگ شده اند، اما به بازارقدیم دزفول ارزش و جلوه دیگری می دهند، انواع خوراکی ها مانند: کلوچه دزفول، ارده، شیره خرما، شیرینی‌جات، این بازار را رنگین تر کرده و هنر مردمش را به رخ می کشد.
در این کهن شهر به دلیل نوع زمین و جنس خاکش، ساختن قنات و زیرزمین با مشکل کمتری صورت می‌گیرد و شایان ذکر است که غارهای کم عمقی (کت ها) که کنار رودخانه ی دز هستند، در واقع همان قنات های امتداد رودخانه ای بوده اند که بعد از به وجود آمدن سیستم های آبیاری جدید و لوله کشی های شهری مسدود می شوند و بصورت غارهای کم عمق رو به رودخانه حفر می گردند و محلی دنج وخنک می‌شوند در کنار رود دز، که سال هاست تفریحگاه خانواده ها وجوانان است.
رودخانه سرد و تمیز دز که سرچشمه ی آن از اشترانکوه و کوه های بختیاری است، از دیرباز سبب رونق کشاورزی و اقتصاد این شهر گردیده، سرسبزی و طراوت شهر، وجود باغ های فراوان و مزارع چشم نواز، آب سالم و پایین بودن درجه حرارت در دزفول نسبت به اغلب شهرهای دیگر خوزستان، از مزایای این شهر است.
مرکبات، انواع میوه ها، پرورش گل، همه وهمه حکایت از خاک حاصلخیز شهر آجری دارد، ضمن اینکه قلم نی دزفول از دید اهالی هنر بی گمان با کیفیت ترین قلم نی جهان است، زیرا هم بلحاظ استحکام و هم از نظر جنس و مراحل ویژه ی کاشت، بی همتاست.
ده کیلومتر بسمت شرق دزفول در جاده ی شوشتر که می‌روید، درنزدیکی بازماندهای دانشگاه و بیمارستان جندی شاپور بنایی مخروطی شکل از دوره سلجوقی به چشم میخورد که متعلق است به قهرمانی شجاع و جنگاوری باکیاست به نام (یعقوب لیث صفاری)، این شخصیت بزرگ پاسدار و اشاعه دهنده ی شعر و زبان پارسی است و آرامگاهش همچون نگینی در دشتی پهناور خودنمایی می‌کند که مایه مباهات خوزستانی ها و علی الخصوص دزفولی هاست.
کلام آخر اینکه، به جرات می‌توان گفت که شهر دزفول یکی از زیباترین، حاصلخیزترین،خوش آب وهواترین و قدیمی ترین شهرهای استان خوزستان است که همیشه پذیرای مسافران مشتاقی است که، بازدید از این دیرینه شهر را غنیمت شمرده و از دست نمی‌دهند.