برای غفور خانه به دوش هنر، احیاگر خط تعلیق به پاس ۳۵ سال دوستی و آوارگی در عالم هنر و فرهنگ، ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺟﺎﻥ ﺍﻭﺳﺖ؛ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻳﺎ ﺗﺮﺳﻞ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﺯ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺍﺳﺖ و ﺧﺎﺹ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ.
ﺧﻄﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ی ﺗﻮﻗﻴﻊ ﻭ ﺭﻗﺎﻉ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﮐﻪ ﺑﺎ پشت‌کاﺭ ﻭ ﺫﻭﻕ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ. ﺧﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ی ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺍﺹ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻃﺮف‌دﺍﺭ ﺩﺍشته ﻭ ﻭﻳﮋﻩ ی ﮐﺎﺗﺒﺎﻥ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻓﺮﺍﻣﻴﻦ و احکام امیران و پادشاهان ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺧﻂ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ.
به قلم: نوربخش احمدزاده
“ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺟﺎﻥ ﻭ ﺧﺮﺩ ﮐﺰﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮ ﻧﮕﺬﺭﺩ”
برای غفور خانه به دوش هنر، احیاگر خط تعلیق به پاس ۳۵ سال دوستی و آوارگی در عالم هنر و فرهنگ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺟﺎﻥ ﺍﻭﺳﺖ؛ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻳﺎ ﺗﺮﺳﻞ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﺯ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺍﺳﺖ و ﺧﺎﺹ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ.
ﺧﻄﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ی ﺗﻮﻗﻴﻊ ﻭ ﺭﻗﺎﻉ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﮐﻪ ﺑﺎ پشت‌کاﺭ ﻭ ﺫﻭﻕ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ. ﺧﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ی ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺍﺹ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻃﺮف‌دﺍﺭ ﺩﺍشته ﻭ ﻭﻳﮋﻩ ی ﮐﺎﺗﺒﺎﻥ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻓﺮﺍﻣﻴﻦ و احکام امیران و پادشاهان ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺧﻂ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ. ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺣﺪﻭﺩ ﺻﺪ و پنجاه ﺳﺎﻝ ﺭﻭﺍﺝ ﮐﺎﻣﻞ ﺩﺍﺷﺖ ﺍﻣﺎ ﺁﺭﺍﻡ ﺁﺭﺍﻡ ﺍﺯ ﺭﻭﻧﻖ ﺍﻓﺘﺎﺩ. و اما؛ ﺩﺭ ﻫﻴﺎﻫﻮﯼ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﺎﺷﻴﻨﯽ ﻭ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻣﺎ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺲ ﻏﻔﻮﺭ ﺳﺨﻦﺩﺭﯼ ﺑﺨﺘﻴﺎﺭﯼ ﺳﺎل‌هاﺳﺖ که ﺟﻮﺍﻧﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺯﻧﺪﻩ ﮐﺮﺩﻥ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ی ﺍﻳﻦ ﺧﻂ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ. عزیزی ﮐﻪ ﺧﺮﺩ ﻳﺎﺭ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺁﻣﻮﺯﮔﺎﺭ ﺍﻭﺳﺖ ﻏﻔﻮﺭ ﺳﺨﻦﺩﺭﯼ ﺑﺨﺘﻴﺎﺭﯼ ﺭﺍ ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻢ ﺍﻭ به ﺳﺎﻝ ١٣۵٣ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﻫﻨﺮ، ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻭ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺍﻳﺬﻩ ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺑﻪ شگفتی و ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻭﺍﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ:
“ﺑﻌﺪ ﺍﺯﺍﻳﻦ ﻧﺸﮕﻔﺖ ﺍﮔﺮ ﺑﺎﻧُﮑﻬﺖ ﺧﻠﻖ ﺧﻮﺷﺖ / ﺧﻴﺰﺩ ﺍﺯ ﺻﺤﺮﺍﯼ ﺍﻳﺬﺝ ﻧﺎﻓﻪ ﻣُﺸﮏ ﺧﺘﻦ”
ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺁﺑﺸﺎﺭ ﺯﻳﺒﺎﯼ ﻟﻴﻼ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﺎﻥ ﺳﺒﺰ ﻭ ﺧﺮﻡ ﺭﻭﺳﺘﺎﯼ ﺳﺒﺰﯼ ﺩﻳﺪﻩ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﮔﺸﻮﺩ. ﺩﻭﺭﺍﻥ ﮐﻮﺩﮐﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﺳﺎﺭ ﺩﺍﺭ ﻭ ﺩﺭﺧﺖ و کوه های سربه فلک کشیده ی زاگرس ﺳﭙﺮﯼ ﻧﻤﻮﺩ. ﻣﺤﻴﻂ ﺧﻮﺵ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍ ﻭ ﺻﺎﺩﻕ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﺷﮕﺮﻓﯽ ﺑﺮ او ﮔﺬﺍﺷﺖ. ﺍﻣﺎ ﺧﻴﻠﯽ ﺯﻭﺩ ﺍﻳﻦ ﻭﺻﺎﻝ ﻫﺠﺮﺍﻥ ﺷﺪ ﻭ از طبیعت سرسبز سبزی برای همیشه ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺷﺪ؛ به قول شاعر و به زبان حال او: “ﺗﻔﻬﻴﻢ ﻧﮑﺮﺩﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﮔﻨﺎهم” ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺳﺒﺰﻩ، ﮔﻞ، ﺑﻠﻮﻁ ﻭﻧﯽ ﻫﻔﺖ ﺑﻨﺪ ﭘﻴﺮﻣﺮﺩ ﺍﻳﻞ ﺧﺒﺮﯼ ﻧﺒﻮﺩ ﻭ ﺗﺎ ﭼﺸﻢ ﮐﺎﺭ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﯼ ﺳﻴﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺷﻠﻮﻏﯽ ﻭ ﺗﮑﺮﺍﺭ .
ﺭﻭﺡ ﺑﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﻭ ﺫﻫﻦ ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ ﻭ ﺍﻳﻠﻴﺎﺗﯽ ﺍﻭ ﺧﺴﺘﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﮑﺮﺍﺭﻫﺎ، ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺟﺎﻥ ﭘﻨﺎﻫﯽ ﺍﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﺸﺖ. ﺩﺳﺖ ﻭ ﺩﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﻝ ﻭ آﺧﺮ ﺑﻪ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺧﻂ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﺗﺎ ﻋﺸﻖ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﺕ ﺑﻪ ﻭﺍﮊه ﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﻠﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺧﻮﻳﺶ.
ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﻫﻨﺮ ﻋﺸﻖ ﻭﺭﺯﻳﺪﻥ ﻭ ﺭﻭﺡ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻭﺍﮊﻩ ﻫﺎﺳﺖ. غفور ﻣﺪﺗﯽ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺧﻮﺩ ﺟﻮﺵ ﻫﻨﺮ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﮐﺮﺩ. ﺍﻣﺎ ﺧﻴﻠﯽ ﺯﻭﺩ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ که:
“ترک ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﯽ ﻫﻤﺮﻫﯽ ﺧﻀﺮ ﻣﮑﻦ / ﻇﻠﻤﺎﺕ ﺍﺳﺖ ﺑﺘﺮﺱ ﺍﺯ ﺧﻄﺮ ﮔﻤﺮﺍﻫﯽ”
ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺮﺍﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ی ﻫﻨﺮ ﺧﻄﺎﻃﯽ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺟﺪﯼ ﻋﺰﻡ ﺧﻮﺩ را استوار ساخت ﻭ ﺍﺯ ﺗﻤﺎﻡ ﻟﺬﺕ ﻫﺎﯼ ﺟﻮﺍﻧﯽ ﺩﺳﺖ ﺷﺴﺖ.
“ﭼﻮ ﺟﻮﻳﺪ ﮐﺴﯽ ﺭﺍﻩ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ / ﻫﻨﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻭ ﺷﺮﻡ ﻭ ﺁﻫﺴﺘﮕﯽ”
ﺣﺎﻻ ﺍﻭ ﺭﺍﻩ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﻳﺎﻓﺘﻪ، ﺧﺮﺩ ﺭﺍ ﻳﺎﺭ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺭﺍ ﺁﻣﻮﺯﮔﺎﺭ ﺧﻮﻳﺶ ﮐﺮﺩه ﻭ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺍستادان ﺍﻳﻦ ﺍﻗﻴﺎﻧﻮﺱ ﺑﯿﮑﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺷﻬﺮی به ﺷﻬﺮی ﺳﻔﺮ می ﻧﻤﻮﺩ ﺗﺎ ﺭﻭﺡ ﺗﺸﻨﻪ ﻭ ﮐﻨﺠﮑﺎﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺳﻴﺮﺍﺏ ﮐﻨﺪ ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﭻ ﻭ ﺗﺎﺏ ﻭ ﮐﺶ ﻭ ﻗﻮﺱ ﻫﺎﯼ ﺑﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ خطوط شکسته و ﻧﺴﺘﻌﻠﻴﻖ ﮔﺮﻩ خورﺩ ﻭ وﺟﻮﺩﺵ ﺭﺍ ﺁﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﮐﻠﻤﺎﺕ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺁﺳﺎﯼ ﺍﺩﺏ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻭﺷﻌﺮ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻋﺠﻴﻦ ﻧﻤﻮﺩ.
ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﻤﻴﻖ ﻭ ﻧﺎﮔﺴﺴﺘﻨﯽ ﻫﻨﺮ ﺧﻄﺎﻃﯽ ﻭ ﺷﻌﺮ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻣﻮجب ﺷﮑﻮﻓﺎیی ﻭ بروز ﺍﺳﺘﻌﺪﺍد ﺫﺍﺗﯽ ﻭ ﺧﺪﺍﺩﺍﺩﯼ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﻝ ﺍﻧﮕﻴﺰ ﻭ ﭘﺮ ﻣﻐﺰﯼ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺎﺩﺭﯼ به وﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ. ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺮرﺳﯽ ﺁﺛﺎﺭﺵ ﺩﺭ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺳﻌﯽ ﻭ ﺗﻼﺵ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺮﻭﺩﻥ و خلق اثر بر ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺻﺤﻴﺢ ﺳﺮﺍﻳﺶ ﻭ اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻭﺍﮊﻫﺎﯼ ﺍﺻﻴﻞ ایرانی ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
“ﻳﮑﯽ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺯﺩ ﺑﺪﻳﻦ ﭘﻴﻠﺘﻦ / ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺳﺮ ﺑﺮ ﮐﺸﺪ ﺯ ﺍﻧﺠﻤﻦ”
ﻏﻔﻮﺭ ﺳﺨﻦﺩﺭﯼ ﮐﻪ ﺩﺭﺱ ﺍﻭﻝ ﻋﺎﺷﻘﯽ ﻭ ﺷﻴﺪﺍﯾﯽ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺭﺍ ﻧﺰﺩ ﻣﻌﻠﻤﺎﻧﺶ ﺁﻗﺎﯾﺎﻥ ﺍﯾﻮﺏ ﮐﯿﺎﻧﯽ، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺍﻣﯿﺮﺯﺍﺩﻩ، ﻋﻠﯽﺣﺴﯿﻦ ﺻﺎﻧﻌﯽ، ﺍﯾﺮﺝ ﺧﻮﺍﺟﻮﯼ ﻭ ﺍﺳﺘﺎﺩ حسین ﮐﯽ ﻣﻨﺼﻮﺭ ﺳﭙﺮﯼ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﺑﻪ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺭﻓﺖ ﻭﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﺷﻨﺎﻳﯽ ﻭ ﺭﺍﻩﻧﻤﺎﻳﯽ ﻫﺎﯼ ﺯﻧﺪﻩ ﻳﺎﺩ ﻫﺎﺷﻢ ﺍﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻤﯽ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻭ ﺷﺎﻋﺮ ﻭﺍﺭﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﻳﺰﺩﺍﻧﯽ ﺭﺍﻩ ﻳﺎﻓﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺪتی کوتاه، ﺩﻭﺭﻩ ی ﻣﻤﺘﺎﺯ ﺭﺍ ﻧﺰﺩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻃﯽ ﻧﻤﻮﺩ. ﻭ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺍﻳﺬﻩ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻭ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻫﻨﺮ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﻮﻗﻒ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﺭ ﭘﻴﭻ ﻭ ﺧﻢ ﻫﺎﯼ ﺳﺨﺖ ﻭ ﺟﺎن فرﺳﺎﯼ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻋﺰﻳﻤﺖ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺤﻀﺮ ﺑﺰﺭﮒمرد ﺧﻂ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺟﻨﺎﺏ استاد ﻳﺪﺍﻟﻠﻪ ﮐﺎﺑﻠﯽ ﺧﻮﺍﻧﺴﺎﺭﯼ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻨﺪ ﮔﺮﺩﻳﺪ.
ﺳﺨﻦﺩﺭﯼ ﺣﺎﻻ ﺳﺮ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺮ ﮐﺸﻴﺪه ﺑﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ به دﻧﺒﺎﻝ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﯽ.
“ﻣﺪﺭﺳﻪ، ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻫﺎﯼ ﻭﯼ / ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺶ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪ ﮔﺸﺖ ﻃﯽ”.
ﺭﻭﺡ ﺑﻠﻨﺪ ﻭ ﺫﻫﻦ ﺁﺭﻣﺎﻥﺟﻮﯼ ﺍﻭ ﻫﺮ ﺭﻭﺯ ﺗﺸﻨﻪ ﻭ ﺗﺸﻨﻪ ﺗﺮ، ﮔﻮﯾﯽ ﮐﻮﺩﮐﯽ بود ﺟﺦ اﺯ ﻣﺎﺩﺭ ﺟﺪﺍ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﭘﺮ ﭘﻴﭻ ﻭ ﺧﻢ ﻭ ﻫﺰﺍﺭﺗﻮﯼ ﻫﻨﺮﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺭﺳﻴﺪ و ورد او بیت قاآنی بود که؛
“ﺍﯼ ﺯﻟﻒ ﺗﻮ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺧﻂ ﺗﺮﺳﻞ / ﺑﺮ ﺩﺍﻣﻦ ﺯﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﺮﺍﺩﺳﺖ ﺗﻮﺳﻞ.
ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻳﺎ ﺗﺮﺳﻞ ﺧﻄﯽست ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺟﺮﺃﺕ آن را ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺧﻂ ویژه ی ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪ. ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﺯ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﺹ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺁﻣﺪ و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﺭﺳﺪ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﺯ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺳﻂ ﺳﺪﻩ ی ﻫﻔﺘﻢ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ی ﺩﻭ ﺧﻂ ﺗﻮﻗﻴﻊ ﻭ ﺭﻗﺎﻉ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺧﻄﻮﻁ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺫﻭﻕ ﻭ ﺭﻭﺣﻴﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ اگر چه بعضی معتقدند که در قرن چهارم هجری ابداع شده است.
ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻧﻮﻉ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ کاملا” ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺑﺪﺍﻉ ﮔﺸﺖ. ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺧﻄﯽ ﺗﻮ ﺩﺭ ﺗﻮ ﻭ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺍﺳﺖ. ﮐﻠﻤﺎﺕ ﻭﺣﺮﻭﻑ ﺩﺭﺁﻥ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ . ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﮔﺎﻫﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﺍﺯ ﻭ ﻓﺮﻭﺩﻫﺎﯼ ﺳﭙﻨﺠﯽ ﺳﺮﺍﯼ. خط تعلیق یا ﺗﺮﺳﻞ ﺩﻭﺍﻳﺮ ﺯﻳﺎﺩ ﺣﺮﻭﻑ ﻣﺪﻭﺭ ﻭ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺩﺍﺭﺩ. این نوع خط ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺍﺹ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭﻭﺍﺝ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﺎ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ .
ﺗﻌﻠﻴﻖ حدود ﺻﺪ و پتجاه ﺳﺎﻝ ﺣﮑﻤﺮﺍﻥ ﺧﻄﻮﻁ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺭﻭﺍﺝ ﮐﺎﻣﻞ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻧﺴﺘﻌﻠﻴﻖ ﺍﺯ ﻧﻔﺲ ﺍﻓﺘﺎﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺗﺨﺖ ﺑﻪ ﺯﻳﺮ ﺁﻣﺪ. ﻭﺟﻪ ﺗﺴﻤﻴﻪ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺩﺭ ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ “ﻣﻌﻠﻖ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻭﻳﺨﺘﻦ” ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺣﺮﻭﻑ ﻭ ﺭﻭﺍﻧﯽ ﺣﺮﮐﺎﺕ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻮﻳﺎ بر ﮐﺎﻏﺬ ﻣﻌﻠﻖ ﺍست. ﻏﻔﻮﺭ اسکندری ﺳﺨﻦﺩﺭﯼ ﺁرامش ﺧﻮد ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻂ ﺗﻌﻠﻴﻖ و بعد از ﻳﺎفتن ﮔﻤﺸﺪﻩ ی خویش ﺍﺯ اوایل دهه ی هشتاد ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﮐﻤﺮ ﻫﻤﺖ ﺑﻪ ﺑﺮ ﮐﺸﻴﺪﻥ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪﻥ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺑﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
ﺧﻄﯽ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﺗﻐﯿﻴﺮ ﻭ ﺗﺼﺮﻑ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ. ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ پیش‌کسوﺗﺎﻥ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﺧﻂ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻧَﺴﺦ ﺷﻴﻮﻩ ی ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﻳﺎ ﺧﻂ ﺗﺤﺮﻳﺮﯼ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ خط ﻫﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﻭ ﺍﻭﺳﺘﺎﯾﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ نیز ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮﯼ ﺧﻂ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺩﺭ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﮕﯽ ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﮔﻨﺠﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺎﺷﯽ ﺗﺎ که ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺑﻨﻮﻳﺴﯽ ﻭ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺭﺍ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﯽ
“ﮐﺴﯽ ﮐﻮ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﻠﻨﺪ / ﮔﺬﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺭﻓﺘﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻧﮋﻧﺪ”
ﺳﺨﻦﺩﺭﯼ ﺗﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻮﻕ ﻣﻤﺘﺎﺯ خط ﺷﮑﺴﺘﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﺶ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ آستانه ی مدرک استادی ست. اگر چه اکثر استادان ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﻧﻮﻳﺲ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﺍﻭ شاگردان زیادی را در خط نستعلیق تا مقاطع ممتازی و بالاتر رسانیده ﻭ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ی ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ که ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻭ ﺷﮑﺴﺘﻪ ی ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺭﺍ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﯽ ﺷﮏ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﭘﻴﺸﮕﺎﻡ ﻭ ﺍﺣﻴﺎﮔﺮ خط ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺩﺍﻧﺴﺖ. نفس ﮐﺸﻴﺪﻥ ﺩﺭ ﻫﻮﺍﯼ خط و ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻧﻴﺎﯼ ﺷﻌﺮ ﻭ ﻧﻘﺎﺷﯽ نیز ﮐﺸﺎنیدﻩ ﻭ ﺍﻭ اکنون ﺩﺭ ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ی ﺛﺒﺖ ﻳﮏ ﺳﺒﮏ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎﯼ ﺷﻌﺮ ﻫﻢ ﺣﺮﻓﻬﺎیی ﺑﺮﺍﯼ ﮔﻔﺘﻦ ﺩﺍﺭﺩ و کتاب رساله ی او نظمی ست مرتبط با خط و خوشنویسی.
ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺟﺎ ﺩﺍﺭﺩ تا ذکر نامی کنم اﺯ ﺑﺰﺭﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﻭ توسعه ی ﺧﻂ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺗﻼﺵ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ گاه عمر و ﺟﺎﻥ شریف ﺧﻮﻳﺶ بر ﺳﺮ ﺍﻳﻦ ره نهاده ﺍﻧﺪ؛ علی بن حسن ابن حسین فارسی کاتب، خواجه ابوالعال، ﺧﻮﺍﺟﻪ ﺗﺎﺝ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﯽ، ﺧﻮﺍﺟﻪ ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﺴﻴﻦ ﻣﻨﺸﯽ ﺍﺳﺘﺮﺁﺑﺎﺩﯼ، ﺧﻮﺍﺟﻪ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﻣﻨﺸﯽ ﮔﻨﺎﺑﺎﺩﯼ، آقا ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺎﻇﻢ ﻭﺍﻟﻪ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺭژمندﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺁﺏ ﻭ ﺧﺎﮎ.
“ﭼﻮ ﺟﻮﻳﺪ ﮐﺴﯽ ﺭﺍﻩ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ / ﻫﻨﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻭ ﺷﺮﻡ ﻭ ﺁﻫﺴﺘﮕﯽ”
خط تعلیق در وجود استاد غفور اسکندری سخندری نهادینه شده است به مصداق این بیت سعدی: ” که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی” به راستی نام غفور اسکندری با تعلیق گره خورده آن چنان که نام خواجه اختیار و نام واله اصفهانی
پیش‌کش ﺑﻪ ﺍﺣﻴﺎﮔﺮ ﺧﻂ ﺗﻌﻠﻴﻖ خانه به دوش فرهنگ و هنر مهربان ﻏﻔﻮﺭ اسکندری سخندری
.ﻧﻮﺭﺑﺨﺶ ﺍﺣﻤﺪﺯﺍﺩﻩ خرداد ۱۳۹۶
