سرویس ادبیات تارنمای جنوب لیلی بهداروند کارشناس روابط عمومی و آموزش حقوق شهروندی است یک هنرمند و فعال اجتماعی با دغدغه های گوناگون که در جایگاه یک کنشگر دیدگاهایش را در فضای رسانه ای و فرهنگی خوزستان با قلمی شیوا، هنری و علمی عنوان نموده است و گاهی از فضای نوشتاری عبور […]
سرویس ادبیات تارنمای جنوب
لیلی بهداروند کارشناس روابط عمومی و آموزش حقوق شهروندی است یک هنرمند و فعال اجتماعی با دغدغه های گوناگون که در جایگاه یک کنشگر دیدگاهایش را در فضای رسانه ای و فرهنگی خوزستان با قلمی شیوا، هنری و علمی عنوان نموده است و گاهی از فضای نوشتاری عبور می کند و با نگاه رئالیستی به درون جامعه می آید و کوشش های اجتماعی انجام می دهد که بیشترین تلاش های او را می توان در حوزه آموزش های حقوق شهروندی و آسیب های اجتماعی دانست.
وی همچنین در محافل ادبی نیز کوشا و علاقمند دغدغه های شاعرانگی اش را می سراید و می خواند. در گفت و گویی که تارنمای جنوب با لیلی بهداروند انجام داده است در یک برش کوتاه فعالیت های هنری در حوزه ادبیات کودک خوزستان مورد بررسی واقع شده است. او دیدگاها و تجربیاتش را در باره ی نهادهای فرهنگی و هنری مرتبط با هنر و ادبیات کودکان، تحلیل محتوا و رشد محصولات ادبیات کودک در خوزستان در مقایسه با استانهای دیگر نقش و تاثیر بانوان شاعر در رشد شعر کودک، مولفه های روحی، روانی و زیستی بانوان کودک سرا خوزستان و همچنین شرایط رشد و نمو کودکان در فرهنگ های بومی خوزستان را بیان می کند. لیلی بهداروند یاد آور می شود: نسل ما آخرین بازماندگان و راویان قصه های مادربزرگ، افسانه ها، شعرهای محلی و خاطرات نوستالژی هستند. متن این گفت و گو به آگاهی علاقمندان فرهنگ و هنر خوزستان می رسد.
جایگاه شعر کودک در اشعار بانوان شاعر خوزستان چگونه است؟
نخست باید دید متولیان فرهنگ و ادبیات خوزستان چه جایگاهی را برای رشد و شکوفایی شاعر کودک سرای خوزستان تعریف کرده اند تا انگیزه ی شاعر برای قرار گرفتن در قالب واحدی به نام “شاعر کودک” مشخص گردد.
با توجه به وجود شاعران خوب و برجسته ی جنوب بویژه خوزستان و تعداد چشم گیر بانوان شاعر این خطه در می یابیم که خوزستان می تواند در بین استان های ایران حرفی برای گفتن داشته باشد. شعر برای شاعران زنان استانمان حکم وکیلی را دارد که با تمام وجود از موکلش دفاع می کند شخصی که از خود زن قویتر است و می تواند آنچه در سر دارد بیان کند و در شعرهایش پراکنده کند، سرودن شعر بزرگسال برای یک شاعر خانم بسیار راحت تر است تا سرودن شعر کودک، برای شعر کودک باید تمام احساسات کودکیت را فعال کنی، و این حس در بزرگسال به سختی شکل می گیرد.
نزدیک شدن به نیازهای کودک و بیان آن برای شاعره بانو مخصوصن در خوزستان شاید سخت تر باشد وجود خرده فرهنگ که در لا به لای فرهنگ غنی استانمان زندگی می کند یکی دیگر از عوامل باز دارنده ی شاعره بانو برای تخصصی شدن شعرش برای کودک می باشد.
با وجود آنکه احساس می کنم زن شاعر خوزستان منبع غنی از عواطف کودکانه را همیشه با خود دارد و این مستلزم بستری مناسب و تشکیل زیر ساخت ها برای ابراز عواطف در سطح کیفی از طرف اداره ی هنر و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش می باشد.
جهان بینی و احساس زنانه در شعر کودک چگونه است؟
باید توجه کرد که زن ایرانی در جامعه ای رشد یافته که مدام با واژگان بد و خوب که در قالب پند و نصیحت و مرز کشی بوده و هست رشد یافته از همان دوران بلوغ و شاید زودتر به دختران مرزهای باید و نباید را نشان دادند و این کودک با فهم اینکه باید با جنس مخالف در مسائل عاطفی و احساسی و حتی دستور العمل های زندگی روز مرگیش فرق داشته باشد، دوران کودکیش شکل گرفته، این زن که با این سری از تعارضات عاطفی رشد کرده اکنون شاعر شده است بنابراین اگر بخواهد شاعر کودک بشود جهان بینی شعرش را چگونه ترسیم می کند؟
پس دوباره در می یابیم که زنان شاعر درون روح خودشان جایی، جهان کودکی خویش را پنهان کردند و اگر بخواهند به تصویر قلم بکشند با یک سری خود سانسوری درونی مواجه می شوند.
اما نمی توان بدون توجه از این نکته گذشت که اگر حرفی برای گفتن باشد یک شاعر زن است که به خوبی می تواند احساس، نیازها و عواطف کودک را بنا به تجربه ی دخترانه، مادرانه ی خویش بیان کند.
نوستالژی های شما با احساس کودکانه در سروده هایتان چگونه است؟
من از نسلی می آیم که مهمترین رویدادهای تاریخ یک کشور را در کودکی و نوجوانی مشاهده و تجربه نموده ام، به علاوه محیطی که در آن رشد کردم بنا به شغل پدرم که نظامی بود در شهرهای مختلف با آداب و رسوم خاص آن محیط و موقعیت جغرافیای آن مناطق کودکی خویش را سپری کردم حیاط خانه نداشتیم یعنی چیزی به عنوان حصار حیاط وجود نداشت، فضایی سبز بزرگ با درختان متنوع و حیواناتی که توسط بومیان پرورش می دادند.
وقتی باران می بارید ما برای دیدن قارچهای وحشی که سر از خاک در می آوردند لحظه شماری می کردیم، یک پیرمرد دوچرخه سوار بود که تمام آنچه می خواستی از سنجاق سر تا آدامس و دفتر و قلم بر جعبه ی پشت دوچرخه اش میگذاشت و سخت ترین تصمیمات ما لحظه ایی بود که می خواستیم چیزی از درون صندوق چوبی انتخاب و خریداری کنیم بود. لحظه شماری روزهای گرم تابستان و انتظار پستچی که از کانون پرورشی برایمان کتاب داستان بیاورد، با وجود زندگی شهری که داشتیم اما کنار مرغ و خروس و بوقلمون کودکیمان شکل گرفت، چهارشنبه سوری هایی که از روزها قبل برای تهیه خار و چوب خشک همراه پدر به دامن طبیعت می رفتیم و به درستی این آیین را به همراه سفره ی هفت سینی که تا بعد از سیزده بدر پهن بود بزرگ شدیم.
کودک آپارتمان نشین شهری امروز “صدای قوقولی خروس را نمی شنود، تاب به درخت نمی بندد، مادر جوانش برایش لالایی نمی خواند، آنچه نهایتش می بیند در قاب یک تلویزیون است و عروسکی که شبیه عروسک کودکی ما نیست. چهرهای معروف انیمیشنی که عروسک شده اند و این باید برای جامعه ی ما در قالب یک دغدغه قرار بگیرد.
نحوه ی تعلیم و تربیت و کیفیت آموزش و پرورش تا نسلها بعد اثر گذار است باید با وسواس زیاد در جهت غنای فرهنگی کودکانمان کوشید.
آثار شعر کودک بانوان خوزستان را در مقایسه با تولیدات ادبی استان های دیگر چگونه ارزیابی می کنید؟
اگر از این زاویه به فعالیت در حوزه کودکان و نوجوانان خوزستانی در زمینه ی شعر و داستان نگاه کنیم در سالهای اخیر انجمن های شعر و داستان در کانون های پرورشی کودک و نوجوان و برخی کتاب خانه ها تشکیل شده است و کارهای بسزایی، مدیران انجمن ها و کارشناسان فن در جهت پرورش استعداد های کودک خوزستانی داشته اند.
برگزاری مسابقات، جشنواره ها، و مناسبت های آیینی گواه این ادعا است که نشان از فعالیت خوب شعر کودک در استانمان برای کودکان و نوجوانان علاقه مند دارد اما شعری که کودک و نوجوان شاعر می سراید مرکز توجه متولیان امر و نهادهای آموزشی است تا شاعر بزرگسال کودک سرا و این تعریف برای بانوان شاعر خوزستان هم ضمیمه شود.
“شاید نشان دادن یک رخ کودکانه ی زن شاعر خوزستانی، بنا به خرده فرهنگ های متنوع قومیتی مشکل باشد”
با توجه به موقعیت متنوع جغرافیایی خوزستان، زنان و دختران این مرز و بوم با فرهنگ و تاریخ غنی بزرگ شده اند، عشق، ایثار صبوری، جنگ، سازندگی، رسومات محلی، احترام به بزرگان اقوام و طایفه، شرکت در مراسمات فرهنگی سنتی قومی، مفاهیمی هستند که زن خوزستان با آن بزرگ شده است
پس می تواند تمام مولفه های روحی و روانی و شخصیتی یک شاعر کودک سرا را باشد.
باید رها شد از قیدها و منیت های و غرورهای کاذب آدم بزرگ ها تا بتوانی در دریای زیبای کودک شناور باشی و این مهم بر عهدی ماست که ادبیات، شعر، داستان، متل و قصه و همه ی آنچه فرهنگ غنی این آب و خاک دارد با زیبا ترین تصویر برای کودکانمان ارائه دهیم که نسل ما آخرین بازماندگان قصه های مادربزرگ، افسانه ها، شعرهای محلی و خاطرات نوستالژی هستیم،
چه خوب می شود که بدون قیچی زدن، این تجربه های ارزشمند را به فرزندانمان انتقال دهیم.
چه راهکارهایی برای رشد و گسترش شعر کودک بر مبنای تولید محتوا در خوزستان را موثر می دانید؟
همان طور که اشاره شد یکی از فعالیت های خوب و دوستداران شعر و ادب خوزستان، تشکیل انجمن های شعر کودک برای کودکان و نوجوانان شاعر و مستعد در این ضمینه می باشد و ایجاد مسابقات شعر و داستان با گویش های محلی که مورد استقبال کودک و نوجوان شاعر خوزستانی قرار گرفته است که توسط مراکز آموزشی و کانون های فکری پرورشی و سایر نهادهای مرتبط در قالب شعرهای آیینی ، دفاع مقدس، شعر طنز کودک و مستقل کار شده است اما نباید غافل بود از این نکته که کودک خلاق و هنرمند را در قالب خاص نگنجانیم که شکل همان چهار چوب می شود باید در آسمان کودکی رهایش کرد تا آزادانه بال بزند با توجه به زندگی شهر نشینی و محدودیت های آن، کودکانمان با طبیعت کوه و حیوانات و هر آنچه که این مفاهیم را در باور احساس کودک شکل می دهد، دور و گاهی غریبه هستند، باید کاری کرد که قلم توانای کودک هنرمند خوزستانی سرشار از رنگ ها، تصاویر و مفاهیم زیبا با حفظ ارزشهای فرهنگی جامعه باشد. همیشه به یاد داشته باشیم که کودکان امروز وارثان ادبیات ایران زمین هستند، مخاطب جدی کارهای نوشتاری کودک، کودکان هستند، با حفظ موقعیت ها و نگه داشتن آیین های بومی، شیوه ی زندگی و رفتاری، بصورت خود آگاه راهی را برای آموزش ادبیات کودکان بیابیم که علاوه بر هماهنگی با فرهنگ خوزستان، پیوندی با ادبیات اصیل ایران و هم پای با تغییر ذائقه ی کودک امروز باشد هنرمندان خوزستانی خصوصن بانوان شاعر نگاهی متفاوت و جدی به شعر در مقوله ی کودک داشته باشند و تنها آنچه را که از احساسات کودک در زمان جنگ و پس از آن باقی مانده و متصور می شود را محور شعر کودکانه ی خویش قرار ندهند، بطور یقین می توان با قلم توانای زنان شاعر خوزستان دنیایی به دور از مشکلات استانی، آب و هوایی و واقعیت های تلخ جامعه، صرفن برای پرورش روان کودکان و نوجوانان و حفظ روحیه ی نشاط و شادمانی این وارثان ادبیات ایران، خصوصن خوزستان گام برداشت و ساخت.
امید است با حمایت و توجه مسولان مرتبط و اداره ی کل فرهنگ و ارشاد خوزستان بصورت تخصصی انجمن شاعران بزرگسال “کودک سرا” تشکیل شود که مطمعنن با قلم لطیفی که بانوان شاعر استانمان دارند می توان شاهد پیشرفت و سرعت شعر کودکانه توسط هنرمندان بزرگسال خوب خوزستان باشیم و در آخر، یادمان باشد فاصله ی نقطه ها را باید دید و به هم وصلشان کرد و بدانیم بذری که در ذهن کودکمان می کاریم، رویایش را شکل می دهد و آرزو هایش رشد می کند.
مواظب کیفیت بذرمان باشیم
